Chỉ thủng ba bàn qua 10 vòng, Chelsea thời Thomas Tuchel đang sở hữu hàng phòng ngự tốt thứ hai trong lịch sử Ngoại hạng Anh - chỉ sau chính họ mùa 2004-2005 của triều đại Jose Mourinho.
Trong chiến thắng Newcastle 3-0 cuối tuần trước, khi cục diện đã an bài và trận đấu chỉ còn sáu phút, Javier Manquillo dứt điểm cầu may ngay rìa vòng 16m50 của Chelsea. Bóng dễ dàng bị thủ thành Edouard Mendy tóm gọn. Tình huống không có gì đáng kể, nhưng xét ở khía cạnh dữ liệu thống kê, nó giúp "Chích chòe" có pha dứt điểm trúng đích đầu tiên. Đúng thế! Cả trận, Newcastle chỉ tung ra đúng một pha dứt điểm hướng mục tiêu trước Chelsea.
Sự chặt chẽ đó gợi nhớ về Chelsea ở nhiệm kỳ đầu của Mourinho.
Tuchel ăn mừng cùng các học trò sau trận thắng Newcastle. Ảnh: Reuters
Khởi đầu mùa 2004-2005, Chelsea của "Người Đặc Biệt" chỉ lọt lưới hai bàn trong 10 vòng đầu tiên và khép lại mùa giải vô địch nước Anh năm đó với chỉ vỏn vẹn 15 bàn thua. Không ghi bàn nhiều nhất mùa giải bấy giờ, nhưng thành tích để thủng lưới của Chelsea ít hơn một nửa so với đội á quân Arsenal.
Cho đến nay Chelsea nhiệm kỳ đầu của Mourinho vẫn là đội bóng để thủng lưới ít nhất trong lịch sử 38 vòng ở một mùa giải Ngoại hạng Anh. Tính trung bình mỗi trận, họ chỉ lọt lưới 0,39 bàn.
Nếu phải lặn lội tìm ra một cái tên khác cũng xác lập kỷ lục để thủng lưới ít nhất trong xuyên suốt một mùa giải của giải vô địch quốc gia Anh, chúng ta sẽ phải quay về thời kỳ mông muội: mùa giải 1888-1889. Bấy giờ, Preston North End cũng thủng lưới 15 bàn. Nhưng, ngày ấy, họ chỉ phải chơi 22 trận trong cả mùa giải.
Những đội bóng của Mourinho thường xuyên vào cuộc với tư tưởng: làm gì thì làm, hàng thủ phải chắc chắn trước đã. Ngay ở mùa 2005-2006 sau đó, họ bảo vệ thành công ngôi vương Ngoại hạng Anh, với thành tích lọt lưới cũng chỉ 22 bàn. Ai đó từng nói, hàng công giúp một đội bóng thắng một trận chiến, nhưng sự vững chãi của hàng thủ giúp đội bóng ấy chiến thắng cả một hành trình. Mệnh đề ấy không phải không có cơ sở, bởi bốn trong sáu tập thể có hàng thủ tốt nhất lịch sử Ngoại hạng Anh đến nay chung cuộc đều bước lên bục cao nhất.
|
Đội |
Mùa |
Bàn thua |
Bàn thua sân nhà |
Bàn thua sân khách |
Kết quả cuối mùa |
|
Chelsea |
2004/05 |
15 |
6 |
9 |
Vô địch |
|
Arsenal |
1998/99 |
17 |
5 |
12 |
Không vô địch |
|
Chelsea |
2005/06 |
22 |
9 |
13 |
Vô địch |
|
Man Utd |
2007/08 |
22 |
7 |
15 |
Vô địch |
|
Liverpool |
2018/19 |
22 |
10 |
12 |
Không vô địch |
|
Man City |
2018/19 |
23 |
12 |
11 |
Vô địch |
Áp dụng công thức đơn giản tương tự, Chelsea của Thomas Tuchel lúc này có số bàn thua trung bình mỗi trận là 0,3. Nếu cứ duy trì phong độ như vậy, kỷ lục của Chelsea kỷ nguyên Mourinho sẽ bị xô đổ vào cuối mùa này. Và họ đang có cơ sở để hướng tới điều đó.
Chiến thắng trước Newcastle cuối tuần qua là trận giữ sạch lưới thứ bảy của Chelsea ở Ngoại hạng Anh mùa này. Thậm chí, đây đã là trận giữ sạch lưới thứ 18 sau 29 trận dẫn dắt đội chủ sân Stamford Bridge của HLV người Đức tại Ngoại hạng Anh. Đồng thời, cũng tính trong 29 trận này, đoàn quân của Tuchel chỉ phải vào lưới nhặt bóng 16 lần kể từ khi ông tiếp quản ghế nóng vào cuối tháng 1. Con số này có sức nặng thật sự nếu không quên rằng đã có thời điểm, Chelsea của Tuchel để thủng lưới đến năm bàn trong trận thua không tưởng trên sân nhà trước West Brom của Sam Allardyce. Nói cách khác, nếu không có cú sẩy chân trầm trọng ấy, họ có khi còn có thành tích ghê gớm hơn; nhưng có lẽ cũng chính thất bại nặng nề ấy đã càng thôi thúc tập thể này trở nên chắc chắn hơn.
Ngay cả khi đối thủ chỉ là một Newcastle yếu ớt, thành quả giữ sạch lưới cũng đáng để tự hào và luôn là một mục tiêu trong bất kỳ trận đấu nào của Chelsea. Nói về điều này, cựu hậu vệ người Anh của Chelsea là Graeme Le Saux, chia sẻ trên The Athletic: "Nếu bạn nhìn vào bất kỳ đội bóng nào thành công ở mặt trận phòng ngự, bạn sẽ thấy được tính đoàn kết trong và cả sau trận đấu. Họ ăn mừng nếu giữ sạch lưới. Đạt được thành tích ấy là thứ mang lại niềm tự hào. Động lực phòng ngự, giữ sạch lưới trận này sang trận khác, giành chiến thắng trận này sang trận khác, song hành cùng nhau và càng củng cố mối quan hệ đó. Bạn bước ra ngoài và tự hào nói với tất cả, ‘Các bạn biết không, chúng tôi đã giữ sạch lưới 7 trận rồi đó.’ Còn ngược lại, khi đội bóng bị thủng lưới, bạn sẽ không muốn cái tên của mình xuất hiện trong đó."
Graeme Le Saux cũng nói thêm: "Bộ tứ vệ của Arsenal cuối thập niên 1990 từng như vậy. Họ là những cá nhân đáng tin cậy sát cánh cùng nhau, họ cực giỏi trong các pha tranh chấp tay đôi, và họ biết cách ngăn cản đối phương ghi bàn. Giả sử tôi vượt qua được Lee Dixon, thì vẫn còn đó Martin Keown chờ sẵn để loại bỏ tôi. Chelsea mùa 2004-2005 cũng tương tự. Tôi từng chạm trán họ hai lần khi còn ở Southampton. Đơn giản là bạn không thể xuyên thủng được họ, sự thất vọng cứ dâng tràn khi bạn cố gắng tìm kiếm cơ hội nhưng liên tục bị ngăn cản. Cảm giác cứ như thể bạn đang đâm đầu vào tường vậy".
Graeme Le Saux từng đá cho Chelsea giai đoạn 1997-2003.
Một hàng thủ vững chắc dường như trở thành một phần bản sắc của Chelsea. 17 năm về trước, Chelsea của Mourinho để thủng lưới chỉ sáu lần trên sân nhà và chín lần trên sân khách. Họ cũng chỉ thủng lưới nhiều hơn một bàn trong một trận đúng hai lần cả mùa giải. Từ đó, hàng thủ trở thành nền tảng đưa Chelsea đến chức vô địch nước Anh lần đầu tiên sau 50 năm.
Mourinho có xu hướng sử dụng William Gallas ở vị trí hậu vệ trái, Paulo Ferreira bên cánh đối diện. Petr Cech trở thành một phát hiện trước khung gỗ. Cặp trung vệ John Terry và Ricardo Carvalho có tốc độ, sức mạnh, quyết liệt, cả khả năng phán đoán và nhất là bù đắp cho nhau hoàn hảo. Hai trong số bộ tứ vệ đó là Paulo Ferreira và Ricardo Carvalho chỉ cập bến London hè 2004. Trên băng ghế dự bị, họ còn sở hữu những Wayne Bridge, Glen Johnson hay Robert Huth. Đương nhiên, sức mạnh của khâu phòng ngự còn đến từ động cơ Claude Makelele, trở thành một tấm lá chắn giúp Chelsea bất khả xâm phạm trong 25 trận đấu mùa giải bấy giờ.
Sang mùa giải tiếp theo, khi phần còn lại của Ngoại hạng Anh tìm cách giải mã hàng thủ Chelsea, một tờ báo lá cải ở Anh đã treo thưởng 10.000 bảng cho cầu thủ đầu tiên ghi được bàn vào lưới đoàn quân của Mourinho. Số tiền này cuối cùng được chảy vào ví của Luke Moore bên phía Aston Villa, nhưng khoản giải ngân chỉ xuất hiện tận cuối tháng 9 và sau khi sáu đội bóng khác nhau đều thất bại trong việc chọc thủng lưới những nhà đương kim vô địch.
Chelsea dưới thời Mourinho giai đoạn đầu mang một sắc thái phòng ngự đặc trưng.
Trở lại với Chelsea hiện thời, có một thực tế rằng Tuchel thường xuyên thay đổi nhân sự hàng thủ, thay vì đề cao tính liên tục và ổn định. Bộ ba trong hàng thủ 3-4-2-1 ra sân trước Newcastle chỉ cùng nhau sát cánh đúng một trận trước đó mùa này, cụ thể là trước Tottenham – cũng hòa 0-0 sau hiệp 1 và kết thúc chung cuộc với chiến thắng 3-0 dành cho Chelsea. Cũng những Christensen, Thiago Silva và Rudiger đã cùng có mặt trên sân trong hiệp 2 trận đấu trước Liverpool hồi cuối tháng 8, trong bối cảnh Chelsea lúc đó chỉ còn 10 người trên sân.
Đến nay, Chelsea đã năm lần khác nhau kết hợp các bộ ba nơi hàng thủ trong đội hình xuất phát. Trong đó, bộ ba Rudiger, Silva và Chalobah cùng nhau đá chính ba trận và Chelsea đều chiến thắng, với một lần để thủng lưới. Bộ ba Azpilicueta, Christensen và Rudiger cũng đã đá chính ba lần, với một chiến thắng giữ sạch lưới trước Arsenal, một trận hòa 1-1 trước Liverpool và một trận thua trước Man City.
|
Các bộ ba hàng thủ |
Số lần xuất phát cùng nhau |
Kết quả đội bóng |
|
Rudiger-Christensen-Chalobah |
1 |
1 thắng sạch lưới |
|
Azpilicueta-Christensen-Rudiger |
3 |
1 thắng sạch lưới, 1 hòa thủng 1 bàn, 1 thua thủng 1 bàn |
|
Rudiger-Thiago Silva-Chalobah |
3 |
2 thắng sạch lưới, 1 thắng thủng 1 bàn |
|
Christensen-Thiago Silva-Rudiger |
2 |
2 thắng sạch lưới |
|
Chalobah-Christensen-Malang Sarr |
1 |
1 thắng sạch lưới |
Với nhiều đội bóng, việc duy trì một hàng thủ với những gương mặt thân quen là nền tảng cho sự chắc chắn, đảm bảo một sợi dây liên lạc giữa các cá nhân. Nhưng Tuchel đang tận dụng nguồn nhân sự chất lượng dồi dào mà đội bóng sở hữu. HLV người Đức cũng đã sử dụng năm wingback khác nhau từ đầu mùa và nhiều phương án nhân sự khác nhau ở vị trí tiền vệ trung tâm. Ở đây, mục tiêu hướng đến rất có thể là đảm bảo từng cá nhân trong đội hình đều am tường hệ thống được sử dụng, cũng như thấu hiểu rõ vai trò được đặt ra dành cho họ.
Anthony Barry, HLV bóng chết của Chelsea, luôn tìm cách giúp từng thành viên trong đội nắm vững vị trí và trọng trách ở những tình huống bóng cố định. Mọi cá nhân đều có đóng góp trên sân. Điều này phản ánh chính xác và đặc thù công việc của một HLV bóng chết, đấy là phát triển từng cá nhân. Ngay cả Malang Sarr, trong lần ra mắt Ngoại hạng Anh trước Brentford mùa giải này, cũng đã thi đấu bình tĩnh và tự tin.
Một lần nữa, Graeme Le Saux nhận xét: "Tất cả họ đều rất linh hoạt. Có lẽ các bạn sẽ nghĩ, một tập thể chặt chẽ đồng nghĩa với việc hàng thủ sẽ là những cá nhân giống nhau ra sân hàng tuần. Trên thực tế, Tuchel thay đổi liên tục. Vì đơn giản ông ấy có chiều sâu đội hình và tất cả các cầu thủ đều hiểu rõ hệ thống."
"Họ có những cận vệ già như Thiago Silva hay Azpilicueta. Rudiger thì đang ở thời kỳ đỉnh cao, một người luôn tràn trề năng lượng và luôn tức giận, nhưng đó là sự tức giận tích cực trên sân. Cậu ấy sẵn sàng lao vào đối thủ và nhìn trừng trừng vào mặt họ cứ như thể muốn nói, ‘Muốn nữa không?’. Rudiger là một cầu thủ dữ dội. John Terry cũng từng như thế. Anh ấy áp chế đối thủ. Bất cứ khi nào ra sân, anh ấy cũng đều cứ như thể trở nên sừng sững hơn, vạm vỡ hơn. Công việc của một hậu vệ là đánh lừa cầu thủ tấn công của đối phương. Cách thức phòng ngự tốt nhất chính là đe dọa".
Chelsea đang sở hữu cùng lúc nhiều cá nhân phù hợp với lối chơi mà Tuchel xây dựng. Ảnh: Reuters
Trong 8 trên 10 trận đã qua ở Ngoại hạng Anh, hàng thủ Chelsea trong đội hình xuất phát đều có ít nhất hai trong số ba cầu thủ được xem là mang phong cách thủ lĩnh, gồm Thiago Silva, Azpilicueta và Rudiger. Sự hiện diện của họ trên sân, kết hợp cùng một Edouard Mendy trước khung gỗ luôn sẵn sàng chỉ huy và sửa sai cho các đồng đội, tạo thành một chuẩn mực để các cá nhân còn lại nhìn vào. Từ đó, những gương mặt trẻ phát triển một cách tự nhiên thông qua hình ảnh của các đàn anh.
Graeme Le Saux kết luận: "Kết hợp tất cả những điều này, cùng niềm tin vào hệ thống được HLV đặt ra, số lượng các trận đấu giữ sạch lưới sẽ khiến toàn đội suy nghĩ rằng, đó là một tiêu chuẩn mà họ phải duy trì. Và đó chính là động lực của từng cá nhân."
Trước Newcastle, Silva và Rudiger chỉ huy hàng thủ, liên tục chỉ dẫn, ra hiệu cho các đồng đội ở tuyến tiền vệ cũng như các hậu vệ chơi bên cạnh. Với một thế trận áp đảo, các trung vệ của Chelsea dành phần lớn thời gian có mặt trên phần sân của Newcastle, áp chế đối thủ, tạo ra sức mạnh nghiền nát.
Có những giai đoạn trong hiệp 2, Rudiger chơi không khác gì một tiền vệ cánh trái. Cầu thủ người Đức phát huy những phẩm chất cầm bóng xuyên phá đối thủ. Christensen cũng háo hức làm điều tương tự bên cánh phải. Kết hợp cùng Thiago Silva ở giữa, bộ ba trung vệ của họ là những người chạm bóng và chuyền bóng nhiều nhất trên sân, với tổng cộng 345 đường chuyền và đạt tỷ lệ chính xác khoảng 90%.
Mùa trước, West Brom từng khiến hàng thủ Chelsea phải ôm nỗi đau, nhưng đó cứ như thể là điều hy hữu, một ngoại lệ khẳng định nguyên tắc, rằng Chelsea của Tuchel là một tập thể cực kỳ xuất sắc ở khía cạnh phòng ngự.
Hoàng Thông (theo The Athletic)