 |
|
Chuyên gia thể lực đồng hành cùng các cầu thủ trong mọi buổi tập. Ảnh: FOX Sports. |
Điều gì khiến các cổ động viên phàn nàn về một đội bóng? Bên cạnh yếu tố kỹ thuật và chiến thuật, chúng ta thường xuyên nghe thấy cụm từ "đuối sức, thể trạng không tốt và chấn thương thường xuyên" gây cản trở các cầu thủ phát huy tối đa khả năng.
Vấn đề này nằm ngoài sự quản lý của HLV trưởng và chỉ có thể giải quyết nhờ chuyên gia thể lực. Vị trí của một chuyên gia thể lực ngày càng quan trọng tại các CLB bởi mật độ thi đấu và cường độ hoạt động tăng rất nhanh trong bóng đá hiện đại. Chỉ cần các cầu thủ chạy nhanh hơn đối phương trong 10 phút cuối trận là cục diện có thể thay đổi 180 độ.
Andrew Young đang làm việc tại BEC Tero Sasana tại giải vô địch Thái Lan, một trong những giải quốc gia hàng đầu ở châu Á. Trước đó, Young từng đảm nhiệm vị trí chuyên gia thể lực ở một CLB Thái khác - Bangkok Glass, hai đội bóng từng chơi ở Ngoại hạng Anh là Fulham và Blackburn, và tuyển quốc gia Australia.
 |
|
Young (trái) luôn bên cạnh và tham gia xây dựng giáo án cùng huấn luyện viên. Ảnh: FOX Sports. |
Nhiệm vụ của Young là chịu trách nhiệm mọi vấn đề liên quan tới thể lực, y tế và những vấn đề khoa học thể thao. Sự xuất hiện của Young sẽ giúp HLV trưởng thoát khỏi gánh nặng bên ngoài chuyên môn.
Phương án mà Young rút ra được sau 20 năm làm công việc chuyên gia thể lực là xây dựng một kế hoạch luyện tập dài hạn. Các cầu thủ sẽ luyện tập với giáo án có sẵn từng tuần, áp dụng cho cả mùa giải nhằm tối ưu hóa thể lực và giữ các trụ cột có thể ra sân hàng tuần.
Giải vô địch Thái Lan có lịch đấu thất thường. Các đội bóng sẽ chơi 34 trận, và bên cạnh đó, còn phải tham dự hai giải Cup là Cup FA và Cup Liên đoàn. Có thời điểm mỗi đội phải chơi hai trận một tuần và trong bốn tuần liên tục. Tuy nhiên, có đợt họ được nghỉ dài ngày, như khi các đội tuyển quốc gia thi đấu vào tháng Tám, kéo dài tới 35 ngày.
Một điều khác biệt nữa ở giải Thái Lan là thời gian bóng lăn khá thấp, trung bình 42 tới 45 phút một trận, so với trung bình 55 phút của các trận thuộc FIFA và 65 phút ở Ngoại hạng Anh. Điều này xảy ra bởi những sự kiện cắt ngang trận đấu như đá phạt, chấn thương, ném biên... Các cầu thủ Thái Lan, nhờ đó, có thời gian nghỉ ngơi nhiều hơn tại Ngoại hạng Anh, và có khả năng hồi phục thể lực, bùng nổ.
Các đội bóng ở Thái Lan có thói quen luyện tập hàng ngày và mỗi buổi thường kéo dài hai tiếng đồng hồ. Họ tập thể lực với giáo án nặng, nhưng không duy trì kéo dài. Điều này dẫn tới việc các cầu thủ thường vào trận rất sung mãn ở khoảng thời gian đầu nhưng tới phút 60 thì bắt đầu đuối sức.
Khi Young đến Thái Lan, ông thay đổi thói quen này, khi đưa ra giáo án tập trung vào luyện tập sự ổn định và tập nặng ít đi so với các CLB Thái Lan khác. Các cầu thủ luôn có hai ngày nghỉ một tuần để hồi sức và làm mới, nhưng khi bước vào luyện tập, họ luôn phải đạt sự ổn định cao nhất.
 |
|
Thonglao và các đồng đội ở BEC Tero Sasana đeo thiết bị theo dõi GPS trong buổi tập. Ảnh: FOX Sports. |
Bên cạnh giáo án mới, Young cũng tin tưởng vào công nghệ khoa học khi yêu cầu toàn bộ 25 cầu thủ đội một đeo thiết bị theo dõi GSP khi luyện tập. Việc phân tích dữ liệu GPS sẽ cho thấy mức độ di chuyển và luyện tập của mỗi cầu thủ trong từng phiên.
Các cầu thủ cũng phải sử dụng những phần mềm theo dõi thể trạng trên điện thoại thông minh, bao gồm dữ liệu về giấc ngủ, độ mệt mỏi và tình trạng cơ bắp. Những dữ liệu này sẽ được nộp lại cho Young, và sau đó ông sẽ đánh giá bài tập có phù hợp với các cầu thủ hay không.
Giáo án của Young chú trọng vào sự phục hồi và làm mới sau mỗi trận đấu do đó luôn có một buổi tập rất nặng vào giữa tuần, ngay trước ngày nghỉ của cầu thủ. Buổi tập này sẽ dựa trên dữ liệu đánh giá của từng cá nhân. Những cầu thủ lớn tuổi và trẻ sẽ luyện tập ở mức độ thấp hơn, trong khi một cầu thủ tầm 26 tuổi sẽ phải hoàn tất đầy đủ.
Sau phần trên sân tập, Young cũng xây dựng một lịch trình dinh dưỡng và bổ sung cần thiết cho cầu thủ. Sau mỗi trận đấu, các cầu thủ được phục hồi với thức uống protein, nước trái cây, bữa ăn lành mạnh và quần bó chân trong 60 phút. Young và cộng sự cũng chọn cầu thủ phải hoạt động nhiều đưa vào buồng oxy để tăng cường khả năng trao đổi, nhanh chóng hồi phục thể lực.
 |
|
Phân tích dữ liệu trực tiếp ngay trên sân tập giúp ban huấn luyện có giáo án thể lực phù hợp với từng cầu thủ. |
Dinh dưỡng cũng là một trong những vấn đề lớn cần khắc phục. Đa phần người dân Thái Lan có thực đơn mất cân bằng thiên về tinh bột như gạo và mỳ, bên cạnh những chất béo khó tiêu (đồ chiên xào). Young phải đào tạo cầu thủ giảm bớt những món ăn đó cũng như đường, thay vào là protein chất lượng cao, chất béo tốt và thực phẩm tươi.
Đội ngũ y tế làm xét nghiệm tỷ lệ lượng chất béo trong cơ thể các cầu thủ hàng tháng. Các cầu thủ Thái Lan dần hiểu rằng điều này giúp ích cho màn trình diễn trên sân, chứ không phải quấy rối họ về tình trạng cân nặng.
Kết quả đạt được trên sân cho thấy công việc của Young thành công như thế nào. Khi còn làm việc ở Bangkok Glass, đội bóng này đứng đầu về tỷ lệ ghi bàn trong 30 phút cuối trận (chiếm 50% tổng số bàn thắng toàn đội) và có ít chấn thương nhất.
Dưới đây là lịch làm việc trong một tuần của Young cho câu lạc bộ Thái Lan
Thứ bảy - Ngày thi đấu tại giải vô địch Thái Lan
- Chạy với tốc độ bình thường trước trận thay thế phiên tập luyện
- Đánh giá những chấn thương
- Thực phẩm bổ sung Protein, bánh cherry, năng lượng
- Quần bó chân, túi đá lạnh
- Báo cáo tình trạng cơ thể sau trận đấu
Chủ nhật - Ngày đầu tiên sau thi đấu - Phục hồi
- Kiểm tra những chấn thương bằng máy chụp cắt lớp, đánh giá tình hình
- Lựa chọn cầu thủ phải vận động nhiều đưa vào buồng oxy tăng cường hồi phục
- Lên kế hoạch luyện tập trong tuần với huấn luyện viên, dựa trên tình hình trận đấu (sân khách, phải di chuyển, độ quyết liệt, thời gian thi đấu)
- Phiên tập luyện hồi phục, bao gồm cả các cầu thủ không được thi đấu, kéo dài 60 phút
- Dữ liệu đánh giá thể trạng cầu thủ qua phần mềm đạt hơn 5 điểm trên 10
Thứ hai - Ngày thứ hai sau thi đấu - Tập xả cơ thể
- Chạy nhanh kiểm tra phục hồi (5 phút ở tốc độ 12km/h)
- Khởi động kéo dài, không tập tốc độ
- Phiên tập trong 30 tới 45 phút
- Theo dõi qua thiết bị GPS suốt buổi tập
Thứ ba - Ngày thứ ba sau thi đấu - Tập kỹ thuật
- Phiên tập từ 60 tới 75 phút
- Tập trung vào luyện chiến thuật, kỹ thuật
- Luyện tập theo nhóm trong không gian nhỏ
- Theo dõi qua thiết bị GPS suốt buổi tập
Thứ tư - Ba ngày trước thi đấu - Tập chính
- Đây là ngày mà Young và cộng sự cho các cầu thủ tập theo giáo án tinh chỉnh dựa trên dữ liệu của từng cá nhân
- Phiên luyện tập ở phòng gym gồm nhóm 10-12 người, tập trung vào bài luyện chân và phần cơ bên dưới
- Phiên luyện tập ở sân yêu cầu độ ổn định cao, cường độ kéo dài suốt phiên tập. Thi đấu đối kháng 11 v 11 ở sân thật, di chuyển liên tục tới khi kết thúc phiên tập.
- Phục hồi trong bồn tắm nước đá và sử dụng thức uống năng lượng
- Độ dài phiên tập là 90 phút (dài nhất cả tuần)
- Khởi động bằng chạy tốc độ cao và bài tập tránh chấn thương cơ đùi
- Theo dõi dữ liệu qua GPS và quyết định vào cuối buổi xem có cho cầu thủ chạy thêm nữa hay không
Thứ năm - Hai ngày trước thi đấu - Nghỉ tập
Thứ sáu - Ngày trước thi đấu - Phiên tập làm quen
- Kiểm tra thể lực với bất cứ cầu thủ nào có khả năng tham dự trận đấu
- Kiểm tra sức mạnh của chân bằng bài tập nhảy để tìm hiểu độ ì và mệt mỏi của cầu thủ
- Khởi động bằng bài chạy nhanh với cường độ cao trên máy để kích thích cơ bắp
- Bài tập chuyền cường độ cao với thời gian ngắn
- Tập tình huống cố định
- Phiên tập kéo dài tối đa 40 phút
- Phiên tập bắt đầu lúc 17h00 (sân nhà) hoặc 10h (sân khách)
Bảo Lam