Khó khăn vì đại dịch buộc nhiều cầu thủ phải tự tìm việc thông qua các nền tảng mạng xã hội như LinkedIn, Youtube và Twitter.
Vọng tưởng về một sự nghiệp bóng đá thành công đã tan thành mây khói với James Aspinall, sau khi thủ thành 20 tuổi này bị Bolton thôi hợp đồng. Bất mãn với việc người đại diện không có khả năng tìm cho anh một "ngôi nhà" mới, James đã tự tay giải quyết vấn đề bằng một dòng tweet.
Bài đăng "đang tìm kiếm CLB" của anh, mô tả chân thực về tất tần tật những dấu mốc trong sự nghiệp, được chia sẻ rộng rãi. Kết quả thật sự mỹ mãn, với 15.000 lượt chia sẻ và hơn 20.000 lượt thích kể từ tháng 9/2020, đã cho thấy sức mạnh đáng sợ của mạng xã hội hiện đại.
Dòng tweet trong thời khắc tuyệt vọng giúp Aspinall tìm thấy lối thoát sau khi bị Bolton thôi hợp đồng.
"Một ngày nọ, tôi nhận ra mình phát phiền khi ở nhà quá lâu. Phải tự thân vận động mới được," Aspinall kể với The Athletic. "Tôi đã rất bực mình với tay đại diện, và nghĩ rằng việc chia sẻ lên mạng xã hội có thể là phương án hợp lý để cứu vãn nghiệp quần đùi áo số bản thân. Và nó thật sự đã tạo ra một cơn địa chấn."
James ngập trong muôn vàn tin nhắn từ các đội bóng, cùng vô số đề nghị hợp tác từ những người đại diện khác. Anh cũng thu hút sự chú ý của truyền thông khi vinh dự được BBC phỏng vấn. Chưa có sự đảm bảo chắc chắn về một bản hợp đồng lâu dài, nhưng James cũng đã có nhiều cơ hội để thử việc và có những con đường mới đầy tiềm năng và hứa hẹn trong tương lai.
Aspinall là điển hình về một xu hướng nổi lên gần đây ở những vùng "trũng" của bóng đá chuyên nghiệp: các cầu thủ tự tạo vận may cho bản thân, bỏ qua thế giới đầy tăm tối, mịt mờ với những tay đại diện, tận dụng mạng xã hội để cố gắng trực tiếp tìm công việc.
Một số cầu thủ có tiếng vẫn chưa tìm được CLB ưng ý mùa này, như Daniel Sturridge - chân sút từng khoác áo Chelsea, Liverpool. Ở tầm danh tiếng như Sturridge, rất khó để họ tự "rao bản thân" trên mạng xã hội. Nhưng khi hạ thấp kim tự tháp bóng đá, cầu thủ sẵn sàng dùng biện pháp quyết liệt. Và không chỉ những cầu thủ trẻ chưa tìm được chỗ đứng mới tiếp cận theo cách mới này.
Greg Halford, hiện ở tuổi 36, được Sunderland mua với giá 4,5 triệu USD từ Reading năm 2007. Hậu vệ này cũng từng khoác áo Wolves, Portsmouth rồi Nottingham Forest - nơi anh đá 82 trận giai đoạn 2012-2015. Nhưng đầu năm 2021, hợp đồng của Halford với Aberdeen hết hiệu lực sau 18 tháng, và sự nghiệp của anh bị đặt trong tình trạng "chỉ mành treo chuông". Khả năng cao Greg phải chấm dứt con đường bóng đá tại đây, vì những khó khăn tài chính mà nhiều CLB phải đối mặt do hậu quả của đại dịch.
Halford đã nhanh trí đăng một bài viết gắn mác "SOS" (Cứu trợ) trên nền tảng việc làm uy tín LinkeIn, đề nghị thi đấu miễn phí trong một tháng cho bất kỳ CLB nào cho anh cơ hội chơi thử một trận đấu. Hành động đó được tưởng thưởng xứng đáng bằng 48 giờ điện thoại luôn trong tình trạng "cháy máy". Cuối cùng, hậu vệ này đã đạt được thỏa thuận với Southend United ở League Two.
"Tôi đã được các đội bóng không chuyên liên hệ và điều đó là vô cùng dễ hiểu, nhưng tiền chưa bao giờ là động lực chính đối với tôi," anh trải lòng với một số kênh truyền thông như Basildon, Canvey và Southend Echo. "Tôi luôn luôn có thể cống hiến hết khả năng chừng nào cơ thể còn cho phép."
Tin nhắn SOS trên LinkedIn đó đã có một kết thúc như truyện cổ tích khi Halford ghi bàn trong chiến thắng 3-1 trước Grimsby Town, chỉ ba giờ đồng hồ sau khi ký hợp đồng với Southend.
Sự tồn tại của những người đại diện bóng đá luôn có lý do chính đáng. Họ sở hữu kinh nghiệm và kiến thức về ngành công nghiệp để phục vụ mục đích đàm phán mức lương phù hợp cho thân chủ, sau đó sẽ được ăn tiền hoa hồng. Họ cũng tham vấn cho cầu thủ bằng cách thăm dò xem liệu có suất "trống" ở một vị trí cụ thể hoặc một đội cụ thể hay không.
Không có yêu cầu nào bắt buộc đối với cầu thủ bóng đá- ngay cả ở đẳng cấp cao- phải có người đại diện. Đã có nỗ lực để thúc đẩy thị trường chuyển nhượng trở nên minh bạch hơn, như TransferRoom, một thị trường chuyển nhượng trực tuyến được thành lập vào năm 2017. Đây là dịch vụ chỉ dành cho các câu lạc bộ, nơi các giám đốc điều hành có thể hoạch định vị trí cụ thể mà đội bóng đang theo đuổi và tuyên bố những ai sẵn sàng để chuyển nhượng hoặc cho mượn. Thay vì tính phí trên cơ sở mức hoa hồng, nền tảng này tính phí đăng ký hàng tháng.
Ngoài việc cầu thủ trực tiếp truy cập mạng xã hội, cũng có người đại diện và công ty sử dụng mạng xã hội để quảng cáo khách hàng của họ.
Playing Away From Home, một công ty tập trung vào "các cầu thủ nguời Anh thi đấu ở nước ngoài... và giới thiệu các tài năng tự do như một kênh trung gian bóng đá."
Tiền vệ công Ettore Ballestracci là một trong nhiều cầu thủ tự do đang được quảng bá trên chợ cầu thủ online Playing Away From Home.
Josh McLoughlin, đồng sở hữu của trang web, cho biết anh chỉ tính phí khách hàng khoảng 20 đến 40 bảng để "quảng cáo" họ trên Twitter và LinkedIn. "Người đại diện luôn cố gắng kiểm soát tối đa cho những gì sẽ xảy ra. Ngay cả ở cấp độ thấp hơn, rất nhiều cầu thủ đã bị các tác nhân gây rối, và tôi nghĩ rằng hiện tại họ đang tự mình đi những con đường khác", McLoughlin nói.
"Mạng xã hội là cách dễ nhất và nhanh nhất để đạt được mục đích hiện nay. Các cầu thủ xem bản thân như tài sản, thực chất họ đang bán mình", anh nói tiếp. "Tôi nhìn nhận mạng xã hội như một nền tảng trung gian cho các cầu thủ ở cấp độ thấp hơn, để phát triển họ và giúp họ được biết đến nhiều hơn trong ngành công nghiệp bóng đá
Công ty của Josh tuyên bố đã tạo liên kết thành công giữa cầu thủ và CLB ở các giải hạng thấp ở Anh, và Ba Lan, Đảo Cyprusvà Malaysia. KJ Osu, một trong những cầu thủ sử dụng dịch vụ của Playing Away From Home, nói anh đã có một số liên hệ hữu ích sau khi trả tiền để có một bài viết trên LinkedIn.
"Tôi đã đến Bỉ theo hợp đồng, nhưng CLB tuyển mộ tôi tuyên bố phá sản," anh nói với The Athletic. "Sau đó, tôi đã liên hệ với các trang mạng xã hội để được trợ giúp,... thực ra để quảng cáo bản thân một chút".
Osu cho biết việc quảng bá bản thân trên mạng xã hội đã giúp rèn giũa "các mối quan hệ thân tình", giúp anh tiếp cận nhiều người hơn. Cầu thủ này đã có một người đại diện, nhưng luôn suy nghĩ rằng cũng có thể tự lực cánh sinh theo đuổi ước mơ của anh. "Tôi đang cố gắng đạt được kết quả tối đa và cố gắng hết sức có thể," Osu cho biết.
Cựu thủ môn đội trẻ Birmingham City, Abidan Edwards cũng sử dụng dịch vụ của McLoughlin vào tháng 9/2020 sau khi anh ngừng tập luyện với Stockport City trong đợt phong tỏa đầu tiên, nhưng vẫn chưa tìm được CLB nào trong tháng 11. Anh có những trải nghiệm vô cùng tiêu cực về người đại diện: "Ông ta chỉ luôn hứa hão kiểu 'cậu sẽ đến đội này hoặc đội kia'. Tôi thấy rằng, với những cầu thủ cần quay lại không khí bóng đá ngay lập tức, họ sẽ có cảm giác hoảng loạn sau khi hết hợp đồng, và rất dễ bị các tác nhân tấn công".
Vào cuối tháng 11/2020, Edwards chuyển sang làm Youtube, tạo một kênh và quay vlog mỗi buổi tập. Vào tháng 17/12, anh được Bury AFC tuyển mộ.
"Số lượt xem không đến mức gây sửng sốt, tôi nghĩ rằng video nổi bật có khoảng 500 lượt xem, nhưng nó đến với đúng người và đúng thời điểm", thủ môn 22 tuổi nói. "Thế rồi sau khoảng hai, HLV thủ môn của Bury liên hệ trực tiếp với tôi qua mạng xã hội. Họ đã xem các video trên kênh Youtube của tôi và nói rằng HLV của đội muốn có một thủ môn khác".
Abidan Edwards được Bury ký hợp đồng hôm 27/12 sau khi tự làm vlog tìm việc. Ảnh: BuryFC
Bradley Fangas chơi bóng đá nghiệp dư, cũng có nhiều trải nghiệm khác nhau với các tay đại diện. Anh gần đây được thử việc với một câu lạc bộ có tiếng của Ba Lan, sau khi CV và những đoạn video của anh được quảng bá trực tuyến.
"Tôi đã xây dựng các kết nối thông qua mạng xã hội mà tôi không nghĩ rằng những cầu thủ có thể có được, nếu chỉ tập trung chơi bóng. Tôi không biết làm thế nào tôi có công việc tại Ba Lan, nếu không nhờ mạng xã hội. Đó là cách phổ biến để mọi người liên hệ với tôi lúc", Fangas kể.
Trước đó, Fangas đã sang Australia chơi bóng mùa 2018-2019 sau khi đăng thông tin thông qua LinkedIn.
Fangas cho biết ban đầu anh rất kín tiếng trong việc tìm kiếm công việc công khai như vậy. Cầu thủ này kể: "Tôi chỉ nhảy từ CLB không chuyên này sang CLB không chuyên khác. Tôi không ngừng tự nhủ với bản thân mình, 'mình không thuộc về mấy đội nghiệp dư'. Thật lòng, mạng xã hội không phải là thứ tôi muốn hướng tới, có thể vì lòng kiêu hãnh hoặc cái tôi. Nhưng tôi nhận ra một điều, nếu bạn không thử hỏi, thì bạn sẽ không nhận lại được gì".
Anh tiếp tục giới thiệu bản thân trên mạng và khuyến khích những người khác gạt bỏ niềm kiêu hãnh sang một bên để theo đuổi giấc mơ bóng đá của họ. "Kể từ khi dừng hợp đồng với người đại diện, tôi bắt đầu tự đăng tải nội dung trên mạng xã hội, và đó là lúc công việc bắt đầu trơn tru", Fangas nói thêm.
Phương tiện truyền thông xã hội có thể là một nơi nguy hiểm cho các cầu thủ bóng đá đang tìm việc, với vô số kẻ lừa đảo luôn rình rập những cầu thủ tuyệt vọng để lừa gạt họ. Nhưng trong một số trường hợp, nó có thể là một động lực mạnh mẽ, tạo cho cầu thủ bầu không khí công khai và giúp tạo ra những kết nối mà họ có thể chưa từng nghĩ tới ở thời đại công nghệ này.
Sau khi Bolton thông báo qua Zoom rằng sẽ không ký hợp đồng mới với James Aspinall, anh ngay lập thức cắt đứt quan hệ với người đại diện. Sau đó, anh tweet về tình trạng khó khăn và việc luyện tập với Chorley FC - đội thuộc giải hạng Sáu của bóng đá Anh.
Giữa các ca làm việc nặng nhọc tại nhà kho, Aspinall làm việc với các khách hàng tiềm năng khác nhau được tạo ra bởi dòng tweet lan truyền của anh. Một số CLB khác đã gửi đề nghị thử việc thủ môn này. Kevin Davies - cựu tuyển thủ Anh, đội trưởng một thời của Bolton - cũng chủ động liên hệ, và cho James những lời khuyên bổ ích.
Aspinall từng phải làm nhân viên nhà kho trong lúc chờ cơ hội trở lại với bóng đá sau khi bị Bolton cho thôi việc. Ảnh: BW
Aspinall có lẽ không chắc chắn chính xác tương lai sẽ ra sao, hoặc bản thân sẽ đạt đến cấp độ nào trong bóng đá. Nhưng sau khi kiểm soát được số phận của anh, Aspinall thấy tốt hơn rất nhiều so với cảm giác tồi tệ sau cuộc gọi Zoom nghiệt ngã từ Bolton.
"Nó đã mở ra rất nhiều cánh cửa. "Tôi sẽ không biết điều gì sẽ xảy ra nếu không thử tự quảng bá bản thân trên mạng xã hội", James đúc kết.
Chấn Cương (theo The Athletic)